Woede, angst, verdriet. Plotseling allesomvattend, of onophoudelijk sluimerend is het er, onvermijdelijk en een wereld op zichzelf… Sartre noemt het de magie van emoties.
Volgens hem ‘schept’ je bewustzijn een nieuwe wereld op die momenten dat je even niet meer weet hoe je moet omgaan met de realiteit. In die magische wereld van emoties zorgt je veranderde bewustzijn ervoor dat je vlucht bij angst, je stil terugtrekt bij verdriet en je grenzen onbevreesd verdedigt bij woede.
Je emoties helpen je om te gaan met een gebeurtenis die je bevattingsvermogen (op dat moment) te boven gaat. Dit magische bewustzijn bepaalt echter niet alleen je handelen, maar kleurt ook je tijdelijke wereldbeeld. De emotie zelf wordt de nieuwe (onwenselijke) realiteit. Je gevoel versterkt je gevoel en voor je het weet belandt je in een vicieuze cirkel van verdriet, angst of woede.
Het is niet een wereld waarin je wilt zijn, het is een wereld bedoelt om te overleven. Maar de emotie duurt soms langer dan je wilt en dan nodig lijkt, hoe kom je er weer uit?
Volgens Sartre kan je de wereld van de emoties alleen verlaten op het moment dat de emotionerende situatie verdwijnt, of wanneer je een ‘zuiverende reflectie’ hebt.
Maar hoe krijg je die zuiverende reflectie, die verhelderende gedachte die ervoor zorgt dat je je handelen niet langer door je emoties laat bepalen?
Daar geeft Sartre geen antwoord op en ik wou dat ik het antwoord had.
Misschien is het met de zuiverende reflectie wel net als met de magie van de emotie: je wordt erdoor overmand. En zoals het woord al aangeeft, is je wereld na de zuiverende reflectie ineens weer helder en handelbaar. Je kan weer overgaan tot de (realistische) orde van de dag.
Meer lezen?
Magie en Emotie
Jean-Paul Sartre
Amsterdam, Uitgeverij Boom (kleine klassieken)
